Antakya’daki Ortodoks Hıristiyanların etnik kimliği

Arşimandrit İgnatios YAPICIOGLĞU, Phd candidate, Atina Üniversitesi Theoloji Fakültesi

Günümüzde Türkiye’nin güneyinde Mersin’den Antakya’ya kadar dağılmış olan ve Antakya Rum Patrikhanesi Kürsüsüne bağlı olan Hristiyan Ortodoks cemaatler bulunmaktadır. Bu bölgelerde yaşamakta olan bu cemaatler kendilerine Rum Ortodoks demektedirler. Bunun anlamı ise Ortodoks Rumlar anlamına gelmiştir keza Türk devletide vakıflarını Rum vakıfları olarak tanımış ve nitelendirmiştir. Bu noktada çoğu cemaat mensubu kökeni hakkında kendi kendini sorgulamaktadır zira Rum kelimesinin manası günümüzde Anadolu kökenli Yunanlı demek iken eski zamanlarda Doğu Roma mensubu olarak nitelendirilmekte idi (1). Cemaat mensuplarının Arapça dilini konuşmaları kimlikleri hakkında onları karmaşaya itmektedir. Daha net ve kesin bilgilere vakıf olabilmek adına özellikle Antakya ve çevre bölgenin tarihini irdelemek faydalı olacaktır.

Milattan önce 333 yılında Büyük İskenderin 3. Darius’a karşı İssos (günümüz Erzin’in eski adı) savaşında zafer kazanmasının ardından bölge Yunanlıların hakimiyetine geçecektir. Antakya şehrinin kuruluşundan evvelde bölgede milattan önce 700 yıllarında bölgede Argos, Girit ve Kıbrıslı Yunanlıların yaşadığı Yunan şehirleride bulunmakta idi, ve bu şehirlerin en kadimlerinden biri İoni (Ιώνη) şehri’dir (2). Milattan önce Büyük İskender’in bölgede kurduğu ilk yerleşim alanları olan İmatya’ya (Ημαθία) kendi askerlerini yerşeltirmiş,
(1) Türk Dil Kurumu, Türkçe Sözlük 2, s.1869 (2) Libanius, ΧΙ nutuğu Antiohikos (Αντιοχικός), §51 s.65.